Elektronenmicroscoopfoto van een T-cel (rechts), een rood bloedlichaampje (links) en een bloedplaatje (midden).
Onderzoekers van de Universiteit van Melbourne in Australië en de Monash-universiteit in Maleisië denken een manier te hebben gevonden om nieuwe griepvarianten vóór te zijn. Een beter begrip van de werking van zogenoemde CD8+ T-cellen kan volgens leiden tot een beter werkend vaccin, en daarmee verhoging van wereldwijde immuniteit tegen de ziekte.
Influenza is een zeer besmettelijke luchtweginfectie. Wereldwijd zorgt de griepepidemie jaarlijks voor 3 – 5 miljoen ernstige ziektegevallen en naar schatting een half miljoen doden. Een nieuwe griepvariant kan zich in twee maanden tijd over 74 landen verspreiden.
Professor Katherine Kedzierska van de afdeling Microbiologie en Immunologie van de Universiteit van Melbourne en haar collega-onderzoekers keken naar de voortdurende verandering van de oppervlakte-eiwitten, waardoor het influenzavirus aan de T cel-immuniteit van onze witte bloedlichaampjes kan ontkomen.
“Een nieuwe griepvariant kan zich door gebrek aan immuniteit razendsnel en wereldwijd verspreiden,” vertelt prof. Kedzierska. “Virussen en bacteriën worden in ons lichaam door T-cellen van de witte bloedlichaampjes aangevallen. Die helpen ons immuun te worden. T-cel immuniteit voor bepaalde eiwitcombinaties aan het oppervlak van het griep virus leidt op den duur tot immuniteit tegen zowel seizoensgriep als pandemische griep. Maar het influenzavirus muteert zo snel, dat iedere keer nieuwe varianten ontstaan en nieuwe vaccins nodig zijn. Dit is de belangrijkste belemmering bij het ontwikkelen van een universeel werkend vaccin.”
In hun artikel schrijven de onderzoekers hoe influenza aan de T-cel immuniteitsrespons ontkomt door zijn eiwitten aan het oppervlak te veranderen. “Het onderzoek suggereert dat een vaccin dat CD8+ T-cellen activeert en daarbij specifieke griepvarianten laat aanvallen een immuniteit kan opwekken tegen iedere, toekomstige griepvariant,” reageert professor Peter Doherty, die eveneens betrokken was bij het onderzoek. “Het betreffende zou ojns ook helpen te begrijpen hoe T-cel immuniteit werkt bij andere virale infecties, zoals HIV, Hepatitis C en tumoren.”
In de tussentijd staat niet iedereen te springen dat er een universeel werkend ‘supervaccin’ tegen griep op de markt komt. “Er zijn kinderen waarbij vaccins ernstige reacties uitlokken. Ik heb het zelf meegemaakt met mijn kind. Zoiets ervaren is een echte wakkermaker. Bovendien wordt slechts 10 procent van alle griepachtige ziektes effectief veroorzaakt door een griepvirus. Ook al zou zo’n vaccin 100 procent werken, 90 procent blijft opgescheept met die gelijkaardige symptomen’, stelt Edda West van het Vaccination Risk Awareness Network.
Vorige week kwamen soortgelijke reacties binnen toen we hier verslag deden over diverse onderzoeken naar de effectiviteit van de griepprik. Met alle respect voor mensen die zich niet willen laten vaccineren: zo’n bovenstaande redenatie is appels met peren vergelijken. Er zijn meer ziektes die een griepachtig ziektebeeld kunnen opwekken, zoals respiratoir syncytieel virus (RS), para-influenza en verkoudheidsvirussen. Echte influenza leidt bij de meeste mensen echter tot aanzienlijke ziekteverschijnselen en een niet te verwaarlozen sterfte, vooral bij ouderen. De griepprik biedt uitsluitend bescherming tegen echte influenza. Niet tegen andere verwekkers van griepachtige verschijnselen.
Carl Koppeschaar
Literatuur
Preemptive priming readily overcomes structure-based mechanisms of virus escape.
Sophie A. Valkenburga, Stephanie Gras, Carole Guillonneau, Lauren A. Hatton, Nicola A. Bird, Kelly-Anne Twist, Hanim Halim, David C. Jackson, Anthony W. Purcell, Stephen J. Turner, Peter C. Doherty, Jamie Rossjohn and Katherine Kedzierska
PNAS, March 14, 2013 201302935
27 maart 2013 16:24
